Gijón, 1965. Filologia Hispaniarrean doktoratua Madrilgo Unibertsitate Complutensean, Visiting Lecturer izan zen Michiganeko Unibertsitatean eta Bartzelonako Unibertsitateko
Azterketa Biografikoen Unitateko ikertzailea izan zen. Casa de las Américas saiakera arloko saria lortu zuen 1994an. Edizioaren sektorean egin du lan eta hainbat komunikabidetan lankidetzan aritu da. UAMeko Humanitateen Masterrean Idazketa Sortzailearen lantegia ematen du.
A tragos kontakizunen liburua eta Déjenme dormir en paz (Kultura Ministerioaren Sorkuntzarako Laguntza beka), Por eso envejecemos tan deprisa, En el fondo eta Una noche en Amalfi eleberriak idatzi ditu. Azkenengo hau italierara itzuli du Edizioni E/Ok. Bere azkenengo liburua El desconcierto da.
Partekatu:
La manía de entender
“La manía de entender” berez De rerum natura (K.a. I. mendea) poema filosofikoari egindako keinu bat da; Lukrezio erromatar olerkariak idatzi zuen bizitzaren eta heriotzaren zikloaz ikuspegi zientifikotik aritzeko, beldurraren aurkako antidotorik onena ezagutza edo jakintza zela uste baitzuen. Leku bakar batean girotuta eta pertsonaia-talde txiki batekin, nire eleberriak bizi-egoera baten metafora da, identitatearen, gorputz/buru bikoiztasunaren, segurtasunik ezaren eta autoengainuaren gaia aztertzeko.
Idaztea ezabatzea da, zuzentzea. Askotan kentzea da kontua, harri bat lantzen ariko bazina bezala. Kasu honetan, idazketa-prozesua bera obra independente bihurtu da. Testutik kanpo eta barruan, generoen eta diziplinen arteko nahasketa aztertu nahi dut, eta, ildo horretan, lehen zirriborroko orrialde batzuek aztertzeko ahalegin hori islatzen dute, -askotan zapuztu den- ikusteko ahalegin hori.
Arrazoimenak agindutakoa intuizioak ezabatzen du, eta arrakala horretan suma daiteke agian egia. Paperetan idatzitako oharrak ere argi-ilunen joko bat dira, non itzalpeko eremua sumatu egiten den, eta begi-bistakoa gogaikarria da. Azken batean, “Ulertzeko mania” horri aurre egitea da kontua, pentsamendu analitikoari ikuspegi intuitiboagoa eta sentsorialagoa gehituz.
Erromara iritsi nintzenean eleberriaren lehen zirriborroa nuen neurekin, balio ez zidan arren besterik gabe albo batera ez bainuen utzi nahi. Molde zurrunegi batean hesitu nintzela sentitzen nuen, gaien azalean geratzen zen narrazio estereotipatu batean. Ariketa literario gisa balio zezakeen, baina nire asmoa harago joatea zen, eta benetan ulertzea zergatik bideratu nuen horrela gaia eta horrek berekin zekarren guztia. Iritsi bezain laster, bigarren zirriborro bat idazten hasi nintzen, idazketa eta nire gelako espazioa (Akademiako espazioa) nire egitea txandakatuz, baita lagunak ezagutu, auzoan eta hirian zehar ibili ere. Museoetara joan nintzen, kontzertuetara, diziplina ezberdinetako jendearekin hitz egin nuen, paseo ugari egin nuen. Hilabetera atera nuen lehenengo zirriborroa karpetatik eta begira geratu nintzaion. Zuzentzean amorrurik handiena eman zidaten orrietako batzuk hautatu nituen (boligrafo gorriz ezabatutako esaldiak zituzten, paragrafo osoez barre egiten zuten harridura ikurrak), eta hartu brotxa bat eta lorategiko eskaileretan esmalte sintetiko beltzez estali nituen. Bat-batean, baliagarritasunaren kontzeptua hankaz gora jarri zen. Balio ez zuten orriek, orain balio bikoitza zuten: alde batetik, zer ez nuen egin nahi jakiteko, bestetik, lan bisual bihurtu ziren, ulertzeko egin nuen ahalegin -zapuztuaren- metafora bat.
Horixe zen nire eleberriarentzat nahi nuena: Pentsamendu analitikotik aldentzen saiatzea, dena ez intelektualizatzea eta zentzumenari eta intuizioari tarte handiagoa ematea nahi nuen, “izan behar zuenaren” kortse zurrunak ez baitzidan funtzionatu. Prozesu hori ez zen horrela garatuko hemen egon ez banintz: Lehenik eta behin, estimulu oldeagatik; monumentuen, museoen eta kaleen estimuluak, goizero balkoia irekitzean jasotzen nituenak, Akademiako hormen argia eta kolorea, lorategiaren gaineko zerua edo eguzkiak nire lan-mahaiko paperetan egiten zituen itzalak. Bigarrenik, beste diziplina batzuetako artistekin bizi eta ekarpen oso erabilgarriak egin dizkidatelako, akuilatu egin nautelako, hasi hostoekin parafina probatzeko iradokizunetik eta pintura mota desberdinen mailegura arte edo egin dizkidaten irakurketarako erreferentziengatik. Akademiako egonaldian literaturaren arlotik kanpoko obrak eta egileak ezagutzeko aukera izan dut, erreferentzia-puntuak ditut orain eta sustatu ere egin naute nire obraren deriba honetarako: Emilio Isgroren le cancellature edo Concha Jerezen idatzi autozentsuratuak.
Esplorazio plastiko honekin batera, eleberriaren idazkerak bere bidea jarraitu zuen. Baina ordenagailuaren aurrean esertzen nintzenean, nire jarrera bestelakoa zen. Errazagoa zitzaidan eramaten uztea, narrazio klasiko baten molde zurruna apurtzea eta poesiatik hurbilago zeuden lerroekin esploratzea. Uste dut eleberriak pisu eta interes handiagoa hartu duela, zeren eta eleberriaren beraren barruan elkarrizketa bat ezarri da lehen zirriborroarekin, izenburua tarteko: ulertzeko mania hori eta horrek dakarren guztia. Nire idazkeraren ondorioz eleberri hedatua edo esaten zaion horietako bat sortu da eta hemendik aurrera aukera asko irekitzen direla sentitzen dut, esploratu nahi ditudan adierazteko moduak.