Madril, 1983. Ilustrazioa eta diseinu grafikoa ikasi zituen Madrilgo Arte 10 eskolan.
2004an argitaratu zuen bere lehen komikia eta New Yorker, Vanity Fair, eldiario.es edo El Salto bezalako bezeroentzat ilustrazioak egiten hasi zen. 2016. urteaz geroztik, Madrilgo Udalaren M21 Magazine egunkarian lankidetzan aritzen da. Aktibista gisa, Madrilgo Ilustratzaileen Elkarteko buru da, eta Emakumezko komiki-egileen kolektiboaren sustatzailea izan zen.
Partekatu:
Doña Concha: la rosa y la espina
Doña Concha: la rosa y la espina Concha Piquerri buruzko komiki biografikoa da, eta hainbat iturri narratiboren bidez artistaren bizitzako, historiako eta kulturako gorabeherak ulertzea du helburu. Alde batetik, Doña Concha valentziarraren bizitzari buruzko istoriotxo bat da, hasieratik bere arrakastaraino, eta, bestetik, koplari buruzko adituak elkarrizketatu dituen obra dokumentala da eta koplak faxismoarekin, emakumeen ahalduntzearekin eta LGBTekin duen harremanari buruzko dokumental-lana da.
“Ez dago genero txikirik artista handia bada”, esaten zioten Sara Montieli El último cuplé-n. Kopla genero txikia dela uste izan da beti, kantu herrikoi hutsak, mediokreak. Eta frankismoak gauzak ez zituen asko aldatu, hobeto esan, okerrera egin zuten. Koplak garai bateko diktadura, zaharkitua, errepresioa eta mina sinbolizatzen zituen. Denborarekin intelektual batzuk hurbildu zaizkio eta benetan zer izan zen jakin dute: herri mindu baten musika, baina batez ere emakumeen musika. Basilio Martín Patinok Canciones para después de una Guerra (1971) lanean esaten duen bezala: “Bizirauteko abestiak ziren. Beroa, ilusioak eta historia zituzten abestiak ziren; iluntasunari, hutsuneari eta beldurra aurre egitekoak. Amets egiteko beharrean lagun egiteko abestiak ziren, bizitzeko ahaleginean laguntzen zigutenak”.
Beharbada Piquer zergatik aukeratu zuen galdetu beharko diogu, zergatik bera eta ez beste bat.
Espainiako emakume folklorikoen Olinpoan Concha Piquer izango zen erregina, zalantzarik gabe. Izan ere, kopla abestu ez ezik bizi ere egiten baitzuen. Baina egindako ekarpena harago doa. Hari zor diogu, halaber, antzerki-ikuskizuna garaikide egin izana eta koplaren konfigurazioan lagundu izana. Genero hori definitzeke baitzegoen, eta gerraostean lortu zuen azken forma, hari esker.
Herri-artea da komikia ere. Hainbat narrazio tartekaturen bidez, Concharen bizitza eta akademikoei egindako elkarrizketak nahasten dira binetetan, Espainiako herri-kulturako pertsonaia oso garrantzitsu baten testigantza osatu nahian komikian. Nire ustez, komikiak istorio handiak osatzeaz gain, kazetaritza-analisirako tresna oso interesgarria izan baitaiteke.
Eleberri grafiko baten prozesua luzea eta nekagarria da. Konstantzia ezinbestekoa da. 140 orrialde baino gehiagoko proiektu luzea amaitzeko, giltzapetu eta buru-belarri lan egin behar da. Nire aldetik ez zen arazorik izan, Erromara etorri nintzen lehen egunetik giltzapetutako biziko nintzela banekien. Nire helburua komikia udaberrian amaitu eta beroa iristearekin batera hiriaz gozatzea zen, baina COVID-19k dena aldatu zuen.
Akademian esperientzia hau bizitzea ez da bekaz gozatzeko modurik onena izan, baina bai egoera historikoak leku pribilegiatu batean bizitzea, gure proiektuak eraldatzeaz gain, pertsona gisa ere eraldatu gaituena. Izan ere, konfinamenduak gauza asko irakatsi dizkigu, baina batez ere zaintzeko balio izan digu. Nire ustez, egoera hain konplexuetan, espazio bera partekatzen duten hamalau pertsonak (absentzia sentituak kontuan hartu gabe) hain senidetasun-lotura sakonak sortu izanak, gure giza kalitate handia ez ezik, Patronatua ez dagoela oker ere argi utzi dute.
Konfinamendua amaitu zenetik, saiatzen naiz Erromari urria balitz bezala begiratzen. Xehetasunen bati, argiren bati, erlaxatzen nauen zerbaiti erreparatzen saiatzen naiz. Itsasoa ikusten dudanean sentitzen dudan sentsazio bera sentitzen saiatzen naiz, baina olatuen gorabeherak itzuli beharrean, Erromak elizetako kanpaiak eta kaioen oihuak oparitzen dizkit. Gianicolotik kupula-ozeano honi begiratu ahal izateak nire estudioko hormetatik harantzagoko toki batean nagoenaren sentsazioa berreskuratzen laguntzen dit. Egia esan, jada ez da urria, eta COVID-19k begirada ere aldatu du, nire begirada. Erromari beste era batera begiratzen diot. Eta begirada horrekin, nire mundua ere eraikitzen duen begirada horrekin, laneko gauza asko aldatu dira.
Doña Conchak azeleratu egin zen konfinamendu-hilabeteetan, eta egoerak aprobetxatu ditut nire lana islatzeko modu berriak aztertzen saiatzeko, hala nola pintura edo grabatua. Etxeratuta egoteak nekatu arte lan egiteko balio izan zidan, ikaskideengandik asko ikasiz. Egia esan, ez dakit norantz joango den hau, ez dakit pintura edo grabatu gehiago egingo dudan azkenean, baina uste dut interesgarria dela berriz ere haurtzaroko jakin-min hori izatea, askotan artistak salbatzen gaituen, gure iluntasunetik ateratzen gaituen eta babesten gaituen sormen irrika hori izatea. Pertsonalki, eskertzen dut hilabete hauetan bizi izan dugun negatiboa exorzizatzeko energia eduki izana, eta, agian helburu asko bete ez badira ere, argi eta garbi dut kulturak arimaren salbazioan duen funtsezko eginkizuna.