[PROIEKTUA] ISABEL DE NAVERÁN. “UHINA GOGOAN”

Txanda hartuz, de Naveránek honela deskribatzen du bere proposamena:

"Nire buruari galdetzen diot ea idazketa hainbat planutan lekua egiteko modu bat izan daitekeen: planu espazialean, mentalean, identitarioan, denborazkoan. Hunkitu gaituenarekiko konexioan sartzeko modu gisa idaztea, eta gertuenetik mundua egiteko modu gisa idaztea. Uhina gogoan saiatuko da idazketa somatiko bat praktikan jartzen, idazketa performatiboa delakotik bereizten dena, ez baitu jarduten (edo ez soilik) irakurlearen gorputzean. Idazkera somatikoak Historiaren inskripzioa erakusten du gorputzetan, ikasitako, oinordetzan hartutako edo imitatutako keinuen bidez, baina baita fisikoki hartzen ditugun pertzepzio-moduen, begiratzeko, sentitzeko eta ikusteko moduen eta kontatzeko, esateko eta hitz egiteko moduen bidez ere. Zentzu horretan, hizkuntza hartzen du artearen ikerketan interpelatzen gaituenarekiko erlazioak osatzen dituzten estratuak ikusteko eta erakusteko gai den materialtasun gisa. Gorputz-pentsamenduaren praktika bat ere bada, eta auzitan jartzen du gorputzaren kontzeptua, anatomia gisa, subjektibotasun indibidual eta besterenezina mugatzen eta jasotzen duen espazio fisiko gisa ulertuta".

“Uhina gogoan” lanak aurrera jarraitzen du Isabel de Naveránek aurretik egindako ikerketekin, zeinak gorputzek eta keinuek munduarekiko harremanak berregokitzeko prozesuan betetzen duten lekuaren ingurukoak diren.   

Hala, Azkuna Zentroko ikertzaile AZkide gisa egin duen lehen urtea bat dator egile gisa argitaratu dituen lehen bi liburuen argitalpenarekin. Alde batetik, Envoltura, historia y síncope (Bilgarria, historia eta sinkopea, Caniche, 2021) lana dago, ibilbide luzeko ikerketa bat, Antonia Mercé y Luque (La Argentina) dantzariaren heriotza eta 1936ko uztailean Bigarren Errepublikak izandako bat-bateko kolapsoa harremanetan jartzen dituena. Ikerketa horretan, gorputza historiaren larrialdi-leku gisa agertzen da, eta irudiak eta testuak ehuntzen dira idazkeran, kontatu nahi duen saioak eraginda. Bestetik, Ritual de duelo (consonni, 2022) liburua dago, ahots mental gisa dabilen idatzia, haren amaren heriotzan izandako lagun-egite kolektiboan nozitutako sentsazio fisikoak berreskuratu nahi dituena.  

Ikertzailearen hitzetan, bi idazketa-prozesuak eta ondorengo argitalpena "elkarrekin bizi dira, eta nolabait esan daiteke sortu egiten dutela La ola en la mente lana mugiarazten duen desioa: gogoeta-gune gisa eratzea, idazketa ekintzaren erdigunean jartzeko, eta azaltzeko idazketa oro beste ahots batzuekin elkarrizketan eta kontaktuan izaten dela beti eta ezinbestean". 

 Metodologikoki, “Uhina gogoan”lanak gutun-trukearen itxura hartzen du, baina gutun-trukea baino zerbait gehiago dela ulertuz. Korrespondentzia erantzuteko modu bat ere bada, bat-etortzeak eta baliokidetasunak hautemateko modu bat, eta, orobat, ahots desberdinen arteko tentsioak, frikzioak eta une bateko eta aldiko berregokitzapenak hautemateko modu bat.  

Premisa horretatik abiatuta, Naveránek, 2021etik, lau aldetik ditu korrespondentziak, Lorea Alfaro, María García Ruiz, Raquel G. Ibáñez eta Andrea Soto Calderónekin. Hainbat arlotatik –arte, arkitektura, diseinu, filosofiatik–, lau gonbidatuen zereginak interpelatzen du eta tartekatzen da “Uhina gogoan” ikerketaren edukiak sostengatzen eta elikatzen dituzten galderetako batzuetan.  

2021etik 2023ra bitartean, proposamen honek hainbat fase eta formatu izan ditu, publikoari irekita: topaketa bat, irakurketa-talde bat, podcasten sorta bat, mintegi bat eta, azkenik, izen bereko liburu polifoniko bat, Azkuna Zentroak 2023ko udazkenean argitaratuko duena. 

• Lorea Alfaro artista da. 2014an LA. Una marca hueca, LA (3l3a) jarri zuen martxan, irudia sortzeko ingurune babestu bat eratzeko modu gisa. Haren lanaren ezaugarri nagusia da edertasun lasai, biluzi eta zuzena agertzea. 

• María García Ruiz artista eta ikertzailea da, eta prestakuntza du arkitekturan. Haren proiektuek lurraldearen ekoizpena ikertzen dute, irudiaren, idazketaren eta ekintzaren arteko narratiba hibridoak artikulatuz. Gaur egun Hangar-en (Bartzelona) dago, egoiliar gisa bere praktika lantzen.

• Raquel G. Ibáñez artista eta kuradorea da. Soinua, hitza eta irudi grafikoa ikertuz, atalaseak, mugako espazioak eta esperientzia izugarriak aztertzen ditu.

• Andrea Soto Calderón filosofian doktorea da. Haren ikerketen ardatza da esperientzia estetikoaren eraldaketa, irudiaren eta bitartekoen azterketa eta estetikaren eta politikaren arteko harremana. Gaur egun ikerketa proiektu bat lantzen ari da La Virreina Centre de la Imatge-n (Bartzelona). Bere ikerketak esperientzia estetikoaren eraldaketetan, irudiaren eta baliabideen azterketan eta estetikaren eta politikaren arteko erlazioan oinarritzen dira.